In dit stukje wilde ik eerst schrijven over het tellen van fietsen. Maar nu u inmiddels de eerste zin ervan gelezen hebt, weet u al dat het daarover niet zal gaan. De – hieraan voorafgaande – tweede zin was daarom eigenlijk overbodig. En ook de derde, die u zojuist las, had ik net zo makkelijk weg kunnen laten. Wat ook geldt voor de vierde en vijfde. En deze zesde. Die in strikte zin geen zin zijn. Dit stukje gaat dus niet over het tellen van fietsen.

Gisteren fietste ik voor het eerst in tien jaar weer eens in Nationaal Park De Hoge Veluwe. Vandaag meldt Teletekst dat daar dit weekend 18 van de 1700 witte fietsen zijn gestolen. Als dat geen toeval is, wat dan wel? Dat was mijn eerste reflex. De laatste keer dat De Hoge Veluwe de voorpagina van Teletekst haalde is misschien wel langer dan tien jaar geleden. Dat zoiets nu weer eens gebeurt, precies op de dag nadat ik er geweest ben…. Afijn, u begrijpt mijn verbazing.

Toch is het geen toeval dat die twee dingen in één weekend gebeuren. Had ik namelijk Teletekst niet gelezen, dan had dit stukje, over die vermeende toevalligheid, niet eens kunnen ontstaan. Anders gezegd: Tijdens het hardlopen gisteravond ben ik bijvoorbeeld ook door de Betje Dekenlaan gekomen en wat daar allemaal vanmorgen niet gebeurd is…. Het is maar goed dat ik het niet weet, anders worstelde ik met nog veel meer toeval. Nog een voorbeeld. Misschien was er gisteren wel een oud klasgenoot van me uit Breukelen ook in De Hoge Veluwe, mischien zélfs wel ook voor het eerst in tien jaar. Als dat zo was, is het wel gebeurd, maar nooit een geval van toeval geworden. Waarmee toeval wel een heel bedenkelijk, bedacht of zelfs verdacht verschijnsel wordt.

De beste verklaring is dat toeval niet een samenloop van omstandigheden is, maar een van waarnemingen. Toeval bestaat bij de gratie van selectieve perceptie. Het is een verbinding tussen twee volkomen willekeurige gebeurtenissen, die ontstaat in de geest van de waarnemer. Hij bekijkt de vakantiefoto’s van de buren en zegt dan: ‘Hé, heette de pizeria bij jullie ook Da Silvio? D’as toevallig.’ En zij ziet op de boulevard in Nice precies dezelfde wikkelrok van H&M: “Hoe is het mogelijk!” Die andere 400 Da Silvio’s en die 25000 wikkelrokken zijn ook toeval, maar die tellen niet mee, want die zien ze niet.

Toeval bestaat niet en alles is toeval. Dat van die fietsen ook. Als ik nou bijvoorbeeld niet afgelopen, maar komend weekend eens naar de Hoge Veluwe was gegaan. Dan was het geen toeval geweest, nee in tegendeel. Dan was ik natuurlijk op het idee gebracht om er heen te gaan door het teletekstbericht. Toeval heeft dus ook van alles met tijd te maken. Maar daarover een andere keer. Net als over het tellen van die fietsen.

eerder gepubliceerd op maandag 9 augustus 2004 om 19:55 uur