Wil je als spreker wél een deuk in een pakje boter slaan ? Zorg dan voor een goede samenvatting en herhaal die tot treurens toe.
Om te beginnen: “Twee dingen” zegt de politicus om zijn punt te maken.  “Drie” zegt de dominee, maar hij krijgt dan ook meer tijd. In de retoriek is een goede samenvatting vertrek- en eindpunt. De samenvatting is een structuur om de aandacht mee te krijgen en de aandacht mee vast te houden. Al het andere is van een lagere orde. Feiten, argumenten, voorbeelden, meningen; ze zijn de bouwstenen van je verhaal. Maar je samenvatting is de constructie. Zonder samenvatting is je betoog een rommeltje. Ergo: Zorg voor een goede samenvatting en herhaal hem tot treurens toe.
En dan punt twee: De lijn in je verhaal is jouw lijn en niet die van je toehoorders. Jij ziet waar je heen wilt, maar zij vragen  zich voortdurend af waar het naar toe gaat. Jij bent gefocust, zij zijn makkelijk afgeleid of misleid. Voor je het weet ben je hen kwijt aan een bijgedachte, een interpretatie, of een zijspoor. Met het herhalen van je samenvatting hou je ze bij de les. Geoefende sprekers zijn net reisleiders. Onophoudelijk steken ze hun paraplu in de lucht. “Hier ben ik en daar gaan we naar toe.” De samenvatting is de paraplu van de spreker-reisleider. Steek hem telkens opnieuw in de lucht.
Dus: Zorg voor een goede samenvatting en herhaal hem tot treurens toe.